19 ก.พ. 2553

หมวดมุ่งฝึกหัดการทำกิน

น้ำชุบต้มจุ้ม
ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ บ้านนี้ เหอ
เขาเล่าเขาลือว่าหนุกนัก
ต้มจุ้มแมงลัก
น้ำชุบแกงเลียงส้มเหม้า
กินหรอยเหลือหรอย
พี่เณรเหอ
ทอโพรกทอรือ
ค่อยมาเล่า
น้ำชุบแกงเลียงส้มเหม้า
พี่เจ้าไม่เคย เห่อ เหอะ กิน


ศัพท์ ความหมาย
หนุก สนุก
น้ำชุบ น้ำพริก
หรอย อร่อย
ต้มจุ้ม ลวก
ทอโพรก
พรุ่งนี้


อธิบาย
บทเพลงบอกถึงการทำน้ำพริก และมีผักที่น่ากินมาก


นางงามลงเก็บข้าว
ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ เดือนสาม เหอ
นางงามจะลงเก็บข้าว
เก็บนาไหนเจ้า
เก็บข้าวที่นาโคหา
แนะทางให้พี่ไป
เห็นบ้านนายไกรอยู่สาขา
ตกแต่ต้นหว้า
นั้นและหัวนา เห่อ เหอะ น้อง

ศัพท์ ความหมาย
โคหา ชื่อบ้านคูหาอยู่จังหวัดพัทลุง
ตกแต่ต้นหว้า ทางทิศตะวันตกของต้นหว้า
หัวนา คันนา
เก็บข้าว เกี่ยวข้าว

อธิบาย
บทเพลงผู้หญิงบอกทางไปบ้านของตนให้ชายคนรัก


หมวดหมวดเปรมปรีดิ์นานาทัศน์

เช้าพระยืนบาตร
ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ เช้าๆ เหอ
หุงข้าวพระมายืนบาตร
คดข้าวใสถาด
คดทั้งข้าวบาตรข้าวบิน
กรวดน้ำพิษฐาน
ให้ท่านสมภารได้กิน
คดทั้งข้าวบาตรข้าวบิน
เชิญกิน พ่อทูล เห่อ เหอะ หัว


ศัพท์ ความหมาย
ยืนบาตร บิณฑบาต
ใสถาด
ใส่ถาด


อธิบาย

บทเพลงกล่าวถึงการทำบุญตักบาตร พร้อมกับกรวดน้ำอธิษฐาน

พ่อทองหลออย่าไปขอเมียไกล

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ พ่อทองหลอ เหอ
อย่าขอเมียไกล
ขอแค่แค่หัวใด
เรินต่อชายคา
อดหมากได้ยื่นหมาก
อดยาได้ยื่นยา
เรินต่อชายคา
ได้หมากได้ยาทองร้อย เห่อ เหอะ ชั่ง

ศัพท์ ความหมาย
แค่แค่หัวใด ใกล้ ๆ กัน บ้านใกล้กัน
เรินต่อชายคา บ้านติดกัน

อธิบาย
บทเพลงนี้ให้ข้อคิดในการเลือกคู่ครอง ให้เลือกคนที่อยู่บ้านใกล้เคียงกันจะได้พึ่งพาอาศัยกัน


หมวดวิวัฒน์วรรณคดี

กำเนิดนางโนรา

ฮาเฮ่อ เห่อเฮ่อ นางโนรา เหอ
เดือนหกเจ้าพี่เอย เกิดช้างเกิดม้า
เมื่อเกิดนางโนรา
เกิดภูเขาเงินภูเขาทอง
ผุดขึ้นล่องลอยสี่มุมประสาท
แม่ตั้งใจปองให้ลูกอยู่ครองเมืองไกรลาศ
โนราศรีสวาท
คลาดแม่ไปเมือง เห่อ เหอะ ไกล

ศัพท์ ความหมาย
ประสาท ปราสาท
คลาด จากไป พลัดพราก

อธิบาย

บทเพลงแม่ของนางมโนราห์ บอกถึงอภินิหารตอนเกิดนางมโนราห์ซึ่งหวังจะให้ลูกอยู่ครองเมืองไกรลาศ ไม่นึกว่าลูกจะต้องจากบ้านเมืองไปไกล


ชักใบถอยหลัง

ฮาเฮ่อ เห่อเฮ่อ เรือใหญ่ เหอ
ชักใบถอยหลังน่าสังเวท
ยกมือขึ้นไหว้ท่านกาเกด
น้ำเนตรลงมาสก ๆ
เอามือมาลูบอก
หนิดจาตัวเอยเรามีกรรม
เหนือยเหอเหนือยนัก
หยุดพักที่นางคูรำ
โนราตาดำ
ทำบวงคล้องคอ เห่อ เหอะ น้อง

ศัพท์ ความหมาย
น้ำเนตร น้ำตา
หนิดจา อนิจจา
เหนือย เหนื่อย
บวง บ่วง

อธิบาย
บทเพลงกล่าวถึงนางมโนราห์เกิดความน้อยใจที่ถูกทางฝ่ายญาติของพระสุธนกลั่นแกล้ง





หมวดหรรษาสาราสัตว์

นกเขาเตินได้แต่เช้านั่งโยนกุก

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ นกเขา เหอ
เตินได้แต่เช้านั่งโยนกุก
ตัวเดียวเกียวไม้พุก
ขันถ่อล่อชายได้ทุกวัน
วันนี้ไปไหนนางเนื้อเกลี้ยง
ที่ไม่ได้ยินเสียงนกเขาขัน
ขันถ้อล้อชายได้ทุกวัน
ขันให้พี่ชายฟัง เหอ เหอะ เสียง


ศัพท์ ความหมาย
เติน ตื่น
โยนกุก ขัน , ร้อง
ไม้พุก ไม้ผุ
ขันถ่อ ร้องรับกัน
เนื้อเกลี้ยง
ผิวเนียน , ผิวสวย


อธิบาย
บทกล่อมเปรียบเทียบผู้หญิงกับนกเขา ผู้ชายแอบฟังเสียงผู้หญิงอยู่ทุกวัน วันนี้ไปไหนถึงไม่ได้ยินเสียง



นกจอกคาบดอกทองหลาง

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ นกจอก เหอ
คาบดอกทองหลาง
ข้างเรินอีสีนาง
โนรามาขออีเพ็งจันทร์
ขอเหนียวสักถ้วย
น้ำเทะสักขัน
โนรามาขออีเพ็งจันทร์
เหนียวหมันมัน เห่อ เหอะ เทะ

ศัพท์ ความหมาย
น้ำเทะ
น้ำกะทิ
อธิบาย
บทเพลงสีนางกับเพ็งจันทร์เป็นหญิงสาวที่บ้านอยู่ใกล้กัน มโนราห์มาสู่ขอเพ็งจันทร์เจ้าภาพทำข้าวเหนียวหอมมันน่ากิน

หมวดมุ่งหมายพืชพันธุ์

กล้วยพังลา


ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ ต้นกล้วยพังลา เหอ
ทูนปลีขึ้นมาหันหน้าไปโส้โพธิ์พายัพ
ไม่ได้บุญเครือนางเนื้ออ่อน
โสกาอาวรณ์นอนไม่หลับ
หันหน้าไปโส้โพธิ์พายัพ
อาภัพข้างใน เห่อ เหอะ ใจ

ศัพท์ ความหมาย
กล้วยพังลา กล้วยตานี
ทูนปลี กล้วยออกปลี หรือกล้วยออกลูก
ไปโส้ ไปทางด้าน
โพธิ์พายัพ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือ




อธิบาย

บทเพลงกล่าวถึงชายที่อกหักจากหญิงที่รักและไม่ได้แต่งงานกันน้อยเนื้อต่ำใจในบุญวาสนา







อ้อยตง

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ อ้อยตง เหอ
โฉมยงมาเห็นเข้าก็ติดใจ
อี้กินสักลำไม่สาไหร
เพราะหระอยู่ในพ่อทูนหัว
อี้กินสักลำที่ดีดี
ไม่ต้องราคีพอยังชั่ว
สาวน้อยทูนหัว
กินอ้อยไม่แล เห่อ เหอะ หระ


ศัพท์ ความหมาย
อ้อยตง พันธุ์อ้อยลำใหญ่เกือบเท่าไม่ไผ่
อี้กิน จะกิน
ไม่สาไหร ไม่อร่อย รสชาติไม่เอาไหน
หระ ตัวหนอนในลำต้นอ้อย

อธิบาย
บทเพลงกล่าวสั่งสอนหญิงสาวให้รู้จักเลือกคู่ครองที่ดีอย่าเห็นแต่ความหล่อของชายอย่างเดียวถ้านิสัยไม่ดีก็ใช้ไม่ได้


หมวดความรักจริงของชาย

รักนุชอยู่ชมนุชไม่ได้

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ รักนุช เหอ
พี่จะอยู่ชมนุชนั้นไม่ได้
ราดกานมันแน่นในอกชาย
ถ้าแบ่งภาคออกได้ไม่รำคาญ
ภาคหนึ่งพี่จะอยู่ชมนุชสายสุดใจ
ภาคหนึ่งพี่ไปทำราดกาน
แบ่งภาคออกได้ไม่รำคาญ
ราดกานไม่พ้น เห่อ เหอะ ตัว

ศัพท์ ความหมาย
ราดกาน
ราชการ

อธิบาย
พี่รักน้องแต่จะอยู่ชมน้องไม่ได้ เพราะพี่ต้องไปทำงานถ้าแบ่งภาคได้ ภาคหนึ่งพี่จะอยู่กับน้อง อีกภาคหนึ่งพี่จะไปทำงานราชการ แต่เมื่อแบ่งภาคไม่ได้พี่ก็ต้องไปทำงานตามหน้าที่


ยามเย็นผันเห็นนกร่อน

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ ยามเย็น เหอ
ผันเห็นนกร่อนบนคีรี
นกแขกเต้าเคล้าโค่กับปักสี
เหมือนพี่กับน้องชวนกันเชย
เสียงลมหลาตันนั้นพัดกล้า
สาลิกาบ้าแล้วแก้วอกเอย
เหมือนพี่กับนวลชวนกันเชย
อกเอยเรามี เห่อ เหอะ กรรม

ศัพท์ ความหมาย
ผัน หัน
เคล้าโค่ เคล้าคู่
ลมหลาตัน
ลมพายุ สลาตัน

อธิบาย
บทกล่อมเป็นการจินตนาการของชาย ที่หลงรักหญิงสาว แต่ไม่ได้สมหวังในความรัก เหมือนมีกรรมมาบดบัง

หมวดวิงวอนความรักของหญิง

สาวน้อยรำพึง

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ ถึง ถึง เหอ
สาวน้อยรำพึงถึงโค่ครอง
เก็บดอกมาลามาเกียวกอง
ร้อยให้เป็นพวงแล้วปรารถนา
ถ้าว่าโค่ครองน้องอยู่ไหน
ให้ดอกดวงพวงมาลัยลอยไปหา
พิสถานเสร็จทุ่มลงในคงคา
ไม่ช้าจะลอย เห่อ เหอะ ล่อง



ศัพท์ ความหมาย
เกียวกอง มาร้อย
พิสถาน อธิษฐาน
ทุ่ม ทิ้ง ในที่นี่หมายถึงวางลง
ในน้ำอย่างทะนุถนอม

อธิบาย
บทกล่อมกล่าวถึงหญิงสาวที่ยังไม่มีคนรัก เก็บดอกไม้มาร้อยพวงมาลัย อธิษฐานแล้ววางพวงมาลัยลงในน้ำ ถ้าคู่ครองเป็นใครก็ขอให้พวงมาลัยลอยไปพบชายซึ่งเป็นเนื้อคู่ของตน



ปลูกรักไว้ที่หินแท่น

ฮาเฮอ เห่อเฮ่อ ปลูกรัก เหอ
น้องปลูกรักไว้ที่หินแท่น
เทโวเทวาทุกดาวแดน
ท่านช่วยพิทักษ์รักษา
พระอินทร์พระพรหม
ตักน้ำมารมต้นรักข้า
สิบหกชั้นฟ้า
รักษาต้นรัก เห่อ เหอะ น้อง



ศัพท์ ความหมาย
เทโวเทวา สิ่งศักดิ์สิทธิ์ทั้งหลาย


อธิบาย
ขออำนาจสิ่งศักดิ์สิทธิ์ ให้ช่วยปกปักษ์รักษาความรักที่มีอยู่ให้หนักแน่นมั่นคงตลอดไป